සෝමාලි කතා ~ III කොටස

මරණයේ නගරය ඔස්සේ සුපිරි කඳවුරට

සෝමාලියාවේ අගනුවර වෙන මොගඩිෂූහි (Mogadishu) නම සෑදී ඇත්තේ “මකාද්-ඊ-ෂාහ්” ( Maq’ad-i-Shah) හෙවත් ෂාහ්වරයාගේ නගරය යන පර්සියානු වචනාර්ථයෙන්. වර්තමානයේදී එය මරණයේ නගරය ලෙස අර්ථ දක්වන්නට හැකි නමුත් අතීතයේදී “ඉබ්න් බතුතා” (Ibn Battuta) (1331) සහ “ෂෙන්ග් හී” (Zheng He) (1413 to 1415) වැනි ලංකාව හරහා ගිය පුරාතන දේශාටකයන් පවා ගමන් කරන්නට සහ සංචාරක සටහන් තබන්නට යෙදුන අප්‍රිකානු මහද්වීපයේ වැදගත් නගරයක්. (ඒ ගැන වටිනා විස්තරයක් තියෙන ලිපිය වෙත මේ සබැඳියෙන් පිවිසෙන්න පුළුවන්)

දැන් නම අහන කොටත් බය හිතෙන ගතියක් තිබ්බත් එහෙව් නගරයකට තමයි කණ්ඩ ගොඩ බහින්න හදන්නෙ. සෝමාලියාවෙ තියන එකම අන්තර්ජාතික ගුවන්තොටුපොළ එහෙමත් නැතිනම් ඒඩ්න් අඩේ (Aden Adde International Airport) අන්තර්ජාතික ගුවන්තොටුපොළ පිහිටලා තියෙන්නෙ මුහුදු වෙරළ ආසන්නයේමයි, ඒ කෙතරම් ළඟින්ද කියනවා නම් ධාවන පථයේ සමහර තැන් වෙන් වෙන්නෙ වෙරළ ඉඳන් මීටර් 50-100 ක් වගේ අතිශය කුඩා පරතරයකින්. මොගඩිෂූ වෙරළ තීරය කෙතරම් අනාරක්ෂිත උවත් ඉතා අපූරු නිල් පාටකින් යුක්තයි. ඒ වගේම එය  කිලෝමීටර් 3,300 කටත් වඩා දුරකට විහිදෙනව. එය ලංකාව හා සැසඳුවොත් අපේ මුහුදු තීරය මෙන් දෙගුණයකටත් වැඩි ප්‍රමාණයක්.

Advertisements

සෝමාලි කතා ~ II කොටස

ගුවනේ සමයං සහ ජිබූටි

කණ්ඩව සෝමාලියා පටවන දවස උදා උනා … හාමිනේගෙ නම් මේ ගමනට වැඩි කැමැත්තක් තිබුනෙ නැහැ … හාමිනේල කොහොමත් එහෙමනෙ … එහෙමයි කියල නොයා ඉන්නයැ, රාජකාරිය කියන්නෙ දේවකාරිය. එනිසා පටන් ගත්ත ගමන යනවා ඇරෙන්න ආයිත් අමුතුවෙන් කියන්න තරම් වටිනා දෙයක් විශේෂ දෙයක් සිදු උනේ නැහැ.

ඒ වෙනකොට එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපොළවල් හතරක් තිබුන ඒ සාජා, ඩුබායි, අබුඩාබි සහ රාස් අල් කයිමා. මේ අතරින් අපේ කොටුව දුම්රියපොළ තරම්වත් නැති රාස් අල් කයිමා ගුවන් තොටුපොළ ඇරෙන්න අනික්වා ගුවන් ගමන් රාශියකට පහසුකම් සලසන කලාපයේ තිබුණු හොඳ මට්ටමේ ඒවා. මේ අතරින් කණ්ඩා ගුවන් යානයට නැග්ගෙ ලෝකෙ තියන කාර්ය බහුලම අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපලක් වෙන ඩුබායි වලින්.

සෝමාලි කතා ~ I කොටස

නුබියාව නැතත් සෝමාලියාවට

කතාව පටන් ගන්න කලියෙන් කියන්නෙ මේක පට්ටම කම්මැලි හෑල්ලක්, හේතුව මේ කොටස මගේ මතකයන් අමු අමුවේ වැමෑරීමක් සහ මේ හා සම්බන්ධ සිදුවීම් වලට පසුබිම සැකසීමක් විතරක් වීම. කණ්ඩගෙ ඇෆ්ගන් කතන්දර කියවපු අයට නම් ඒ ගැන අලුතින් විස්තරයක් ලොකුවට ඕන වෙන එකක් නැහැ … නමුත් අලුතින් කියවන අයගේ පහසුව තකා මේ ටික ලිව්වෙ එහෙම නැතිව කතාවෙ අගක් මුලක් නැති වෙයි කියල හිතුන නිසා.

සුපිරි කොම්පැණිය කියන්නෙ කණ්ඩට ජීවිතේ ගැන කියල දීපු, එතෙක් දැනගෙන හිටියයි කියල හිතපු හැම දේම උඩුයටිකුරු කරපු අමතක නොවෙන හොඳ සහ නරක මතකයන් රාශියක් තිලිණ කරපු තැනක්. කොටින්ම බණ්ඩ රට ආව වගේ හිටපු කණ්ඩව වලිගෙ කපල මොඩ් ගොයියෙක් කරපු ආයතනය. කණ්ඩගෙ ජීවිතේ හොඳම කාලය මෙතනට ගෙවුනත් ඒ ගැන පසු තැවිල්ලක් නැත්තෙ ඒ හැම දේම වගේ බෙදා ගන්න හාමිනෙත් හිටපු නිසා.

හිරු නොබසිනා දූපතේ සවාරිය ~ VII කොටස

මැන්චෙස්ටර් : 2017 මැයි 22 ~ 22:31 BST

ගී අමා රස විඳීමෙන් පසු නැවතත් යුස්ටන් දුම්රියපොළ වෙත අප ඇරලවීමට උස එකී සහ අගේ සැමියා උත්සාහ ගත්තත් රැජිණ ආත්තම්මාගේ ප්‍රවාහන සේවය ගැන විශ්වාසය තැබූ නිසා කිට්ටුව පාත වූ අන්ඩග්‍රවුන්ඩ් නැවතුම් පොළ හරහා නැවතත් යුස්ටන් වෙත් ගියෙමු.

කිහිප වතාවක් ගොස් ඇති හේතුවෙන් වූ විශ්වාසය මත යුස්ටන් වෙත ගියත්, හාමිනේ හදිසියේ ඇසූ පැණයක් නිසා කණ්ඩා හිට් විකට් විය. හාමිනේ විමසුවේ ලිච්ෆීල්ඩ්හි අප නැවතී සිටි හෝටලයට කිට්ටුවෙන්ම පිහිටි දුම්රියපොළ වූ “ලිච්ෆීල්ඩ් ට්‍රෙන්ට් වැලි” (Lichfield Trent Valley) වෙත අප ළඟා වන වේලාවට කුලී රථ සොයා ගැනීමට තිබෙනු ඇද්ද යන්නයි.

මා දුටු ඇෆ්ගනිස්ථානය ~ XI කොටස

කාබුල් නගරසිරි, පටාන් රොටි සහ කාමර මාරුව

දැක්කත් පිටගැස්ම හැදෙනා සුපුරුදු වෑන් රථයට ගොඩවුණු අප අතිශය සුඛෝපභෝගී පහසුකම් යටතේ සුපිරි කඳවුර වෙත එන්නට වූ ගමන අතරතුරදී සැලකිය යුතු කරදරයකට මුහුණ පාන්නට වූයේ නැත. එනිසා පරිසරය වඩාත් හොඳින් නිරීක්ෂණය කිරීමට නිදහස කණ්ඩා වෙත ලැබුණි.

ඇෆ්ගනිස්තානයේ අගනුවර කාබුල් නගරය බව කීම ගහ දන්නා අයට කොළ කඩා පෑමක් විය හැකි උවත් ඒ ගැන නොදන්නා උදවියගේ දැනගැනීම උදෙසා ඒ ගැන යම් විස්තරයක් සටහන් කිරීම වැදගත් යයි සිතමි. හින්දුකුෂ් කඳු වැටියේ පටු නිම්නයක පිහිටා ඇති කාබුල් මිලියන 4.6 ක් පමණ වන ඇෆ්ගනිස්තාන වැසියන් වෙසෙන ජනගහනය වැඩිම සහ විශාලම නගරයයි.

මා දුටු ඇෆ්ගනිස්ථානය ~ X කොටස

ආපන ශාලාවේ අවුල්-නිරවුල් !

කාලයක් තිස්සේ ඇෆ්ගනිස්ථාන කතා පෙලට විරාමයක් ලබා දී තිබුණත් නැවත පටන් ගන්නට හිතුවේ පාඨකයන්ගේ දැඩි ඉල්ලීම මතය. පසු ගිය මාස කිහිපය තිස්සේ මොන අටමගලයක් ලිව්වත් එක් අයෙකු හෝ මේ ගැන විමසූ නැති ලිපියක් මට මතක නැත. එනිසා ලියන්න තියන කම්මැලිකම මකාගෙන නැවතත් ඇෆ්ගනිස්ථානයට පිවිසෙමි 🙂

අන්තිම එක දැම්මෙ හය මාසයකට එහා නෙව, එනිසා මෙතක් කතාව :

I කොටස ~ සුපිරි කොම්පැණිය සහ කණ්ඩාගේ ඇෆ්ගන් පිස්සුව !

II කොටස ~ හිවලුන් සමග රාමසාන් සහ ඇන්ටනොව් !

III කොටස ~ උඩ යන ඇන්ටනොව් සහ බිම යන ඇන්ටනොව් !

IV කොටස ~ පිපිඤ්ඤා සැන්විච්, යහතින් ගොඩ බෑම සහ ඇන්ටනොව් ගැරේජ් !

V කොටස ~ කාබුල් ගුවන්තොටුපොළ පාගා මරුවෝ !

VI කොටස ~ කාබුල් පොල්ල !

VII කොටස ~ කාබුල්හි සුපිරි කඳවුර !

VIII කොටස ~ කාබුල් ස්පෙෂල් නේපාලි අරිෂ්ඨ !

IX කොටස ~ කයා ඩීෆැක් සහ යැංකි පඩත්තරයෝ !

---

ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අඩව් අල්ලද්දී බෙරේ පළුවක් ගියත් තනි පලුවෙන් හෝ තාලය අල්ලන්නට සමත් විය යුතුය. අඩු පහසුකම් යටතේ අවැසි දේ සාර්ථකව කරන්නට නම් එකම රාමුවකට කොටු නොවී ගැටළු විසඳන්නට හැකි විය යුතුය. මේ ලිපියෙන් ගෙන එන්නේ අප කාබුල්හි සුපිරි කඳවුර වෙත තනි කෑල්ලට ලඟා වූ පසුවත් අපට මුහුණ පාන්නට වූ නොයෙක් ගැටළු සහ ගැහැටය.

රංජිත් සමග ගිය නූර් නැවත ආවේ තනිවමය, ගිය ගමනේ වැඩි විස්තර අසන්නට නොගියේ එයට අවැසි උත්තර නූර්ගේ මුහුණේම සටහන්ව පැවති නිසාය. දින කිහිපයක් තිස්සේ එකක් පසුපස එකක් වශයෙන් ඇදී එන නරක ආරංචි වල කෙළවරක් දකින්නට අද දවසේත් අවසරයක් නැති බව මට වැටහුණි.

සිරි ලංකාගමනය ~ IV කොටස

පොත්ගුල් විහාරය සහ බබ්බු දෙන පොකුණ

මෙදා පාර සිරි ලංකාවට ( කාලයක් නිකං ලංකාව, ඊට පස්සෙ ශ්‍රී දැන් දැන් කියන්නෙ චී. ලංකාවද මන්ද ?) ආපු වෙලේ හෙම්බත් වෙලා තිබ්බ හිත සන්සුන් වෙන්නත් එක්ක දැම්ම කුරුවිට, රුවන්පුර සහ නුවර පළාතෙ දවස් කිහිපයක සවාරියක්. මේ කියන්න යන කතන්දරේ සිද්ද උනේ ඔය අතරතුර රත්නපුර පොතුගුල් විහාරෙට ගිය ගමනෙදි.

හැබැයි මේ ගමනේ ප්ලෑන ගැහුවේ මම නෙමෙයි දැනට වසර කිහිපයක ඉඳන් ලංකාවට එනකොට නෑ බෑ නොකිය කියන ඕනෑම තැනක උස්සගෙන යන අපේ මාතලී වෙච්චි සම්පත්, සම්පත් තමයි නඩේගුරා.

මා දුටු ඇෆ්ගනිස්ථානය ~ IX කොටස

කයා ඩීෆැක් සහ යැංකි පඩත්තරයෝ !

තද නින්දේ සිටි කණ්ඩා හිටි අඩියේම අවදි වූයේ කවුරුන් හෝ කලහ කර ගන්නා ඝෝෂාවක් නිසාය, තවමත් පහව නොගිය නිදිමත සහ අඳුරු කාමරයත් නිසා කටහඬවල් මිස බැන අඬ ගසන උදවිය පෙනෙන්නට නැත. උස් කට හඬවල් කිහිපයකම ඇසුණත් කුමක් කියන්නේද යන්න ගැන වැටහිමක් හෝ ඒ ගැන වැඩි විස්තර දැන ගැනීමට උවමනාවක්ද කණ්ඩා තුළ නොවීය.

මේ බෑඟිරි ගසන මළබාරියන් නිදි ඇඳේ ඉන්නා උදවියට නිදහසේ ඇහැ පියා ගන්නට ඉඩදී යන තැනකට තොලොංචි උනා නම් හොඳය, මේ හිපාටුවන් අනුන්ට කරදරයක් නොවන සේ තම තමන්ගේ ගනුදෙනු බේරා නොගන්නේ මන්ද යන්න ගැන දැඩි කෝපයක් හට ගත්තත්, ඇඳෙන් නැගිට ගැනීමට හෝ උන්ට නිශ්ශබ්ද වන ලෙස පෙරළා කෑ කොස්සන් ගැසීමට පණක් නැතිය.

මස්කට් කතන්දර ~ VI කොටස

සිෆා සහ බණ්ඩාර් ඛයිරන්

මස්කට්හි සිට සිෆා (Sifah) වෙත දිවෙන මග වැටී ඇත්තේ මනස්කාන්ත කඳුකර ප්‍රදේශයක් හරහාය, ඕමානයේ ඇති විශේෂ භූ ලක්ෂණයන් පිලිබඳ හදාරද්දී රට පුරාවට විහිද ඇති කඳු පන්තීන් ගැන විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතුවාක් මෙන්ම ඒ අතර  ඉදිරියෙන්ම සිටිනා ප්‍රතාපවත් “හජාර්” කඳුවැටිය ගැන කතා බහ කිරීමෙන් වැළකීමටද බැරිය. අරාබි බසින් “ජෙබෙල් අල් හජාර්” (Jebl Al Hajar) ලෙස හඳුන්වන මෙහි සෘජු අරුත වන්නේ “ශෛලමය කඳුවැටිය” යන්නයි.

හජාර් කඳුවැටියේ එක් කෙලවරක් ඇරඹෙන්නේ ඕමානයේ උතුරු කොන වන එක්සත් අරාබි රාජ්‍යයෙන් සහ පර්සියානු මුහුදින් වටවූ මන බඳිනා “මුසන්දම්” (Musandam) ප්‍රදේශයෙනි. මුසන්දම් අර්ධද්වීපය එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ “කූඩාරම් කොත” ලෙස හඳුන්වන රට අග්ගිස්සේම පිහිටි “රස් අල් කයිමා” (Ras Al Khaimah) සහ එයිට මෙපිටින් ඇති “ෆුජෙරා” (Fujeirah) එමිරේට නිසා ඕමානයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශයන්ගෙන් වෙන්ව පවතින්නේය.