Wadi Bani Auf, Oman

The Great Escape

You would agree that going off-road with a novice off-road driver, a slammed 4×4 with 21-inch alloy wheels wrapped in medium profile tires fit for city driving and an idiot for a navigator is a horrible combination. To make things worse, add one of the most demanding mountain trails in Oman to that mix, you have a potential disaster at your hand. There are a million and one things that can go wrong. Yet there we were.

It all started with a beautiful morning overlooking a colourful desert mountain range in Oman. We were staying in the mountains of Al Hoota, about 60 km away from the city of Nizwa. When I say we I mean myself and my better half Jeevika. Among us, we share about 20 years of driving experience, where 20 years belonged to my lovely wife and rest to yours truly (Do the Math !).

සෝමාලි කතා ~ VI කොටස

නයිරෝබි නරි නාටක සහ ඇදගෙන නෑම

මේ ඔක්කොම දේවල් ඉවර වෙලා අපිව ආයෙමත් ගුවන් යානයට නැග්ගුව, අන්තිමේදි අපි නයිරෝබි වලට ගොඩබානකොට නියමිත වෙලාවට වඩා පැයකටත් වඩා ප්‍රමාදයි. අපේ ෆ්ලයිට් එක මිස් උන නිසා මීළඟට තියෙන මොන දහිරිවාට්ටුවක හරි එල්ලිලා ආපහු ඩුබායි යනව කියල අපි හිත හදාගෙන හිටියෙ. ඩෙනිස් හිටිය නිසා මටත් ඒ ගැන එහෙමට අවුලක් තිබ්බෙ නැහැ, ඔලුවෙ තිබ්බ එකම දේ ආපහු බෑග් එක අර ගන්න එක විතරයි.

නමුත් අපි යානයෙන් එළියට එනකොටම ඉතියෝපියන් ගුවන් සේවයෙන් ඩුබායි බලා ගමන් ගන්නා මගීන් හැකි ඉක්මනින් ඇතුළු වීමේ දොරටුව (Boarding gate) වෙත යන්න කියල එතන හිටිය නිළධාරීන් දෙන්නෙක් බෑගිරි ගාන්න පටන්ගත්තෙ අපි නොහිතපු විදිහට. බලන් යනකොට ඉතියෝපියන් ගුවන් සමාගමත් හදවතින්ම ශ්‍රී ලංකිකයි, අපි යන්න නියමිතව හිටපු ගුවන් යානය පැයකටත් වඩා පරක්කු වෙලා නිසා යන්න තවමත් යන්න අවස්තාවක් තියෙනව.

සෝමාලි කතා ~ V කොටස

මොගඩිෂූ සිට නයිරෝබි බලා

ගිය පාර ලියපු කොටසට දාපු අර සූට්ටං තුවක්කු පොඩියක් අතේ තියාගෙන සෝමාලියන් රම්බෝ කෙනෙක් එක්ක කණ්ඩ පෙනී හිටිය පින්තූරෙට සෑහෙන ප්‍රතිචාර හම්බ උනා. ඒ තුවක්කුවෙ සයිස් එක වැඩිම උනොත් කණ්ඩගෙ උසට වියත් 2-3 ක් අඩු ඇති. නමුත් ඔය පින්තූරය මුහුණු පොතේ දාන්න මට සුපිරි කොම්පැණියෙන් එළියට බහිනකම්ම ඉන්න උනා, ඒ සේවයේ නියුතුව ඉන්නා තෙක් ආයතන නීති රෙගුලාසි වලට අනුගත වෙන්න අවශ්‍ය නිසා.

තුවක්කුව අතපත ගාන්න කරේ දාගන්න අවස්ථාව හම්බ උනත් එහෙම කරලා කාගෙ කාගේත් රස්සාවට කෙලවාගන්න බැරි නිසා අවාසනාවට පින්තූරයක් ගන්නනම් ලැබුනෙ නැහැ. ඒ වගේම මේ ආරක්ෂක සෙබළා ගැනත් වැඩි විස්තර මංතුමා දන්නෙ නැති උනත් බොහෝවිට ඒ හිටපු හමුදා හෝ පොලිස් භටයෙක් වෙන්න පුළුවන්. එහෙමත් නැතිනම් ඒ පැත්තෙ අඩුවක් නැතිව ගහක් ගලක් ගානේ ඉන්න ආයුධ සන්නද්ධ කණ්ඩායමකින් බඳවාගත්ත කුලී හේවායෙක් උනත් පුදුම වෙන්න කොහෙත්ම හේතුවක් නැහැ.

සෝමාලි කතා ~ IV කොටස

මරණයක උණුහුම

කඳවුරේ ඒ වෙනවිට හිටපු අනෙකුත් සගයන් හමු වීමෙන් අනතුරුව රමන් නැවත කාර්යාලයට ගිය නිසා එදින කරන්නට වෙනත් වැඩක් නොතිබුණ මම මුළුතැන්ගෙය වෙත යන්නට පිටත් උනා. ඒ යන අතරෙතුරේ කඳවුර මැද සාරෙට හැදිල තිබ්බ තුරු ගොන්නට හිත ගියේ ඉබේමයි, ඒ වෙනකොටත් එතන ප්ලාස්ටික් පුටු කිහිපයක් තියල තිබුන නිසා ගිමන් නිවාගන්න පංකාදු තැන. 

කණ්ඩගේ සෝමාලියා ගමන යෙදිල තිබ්බ වකවානුවේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් 32-35 තරමට තිබුනත් හිටපු ප්‍රදේශයේ ආර්ද්‍රතාවය වැඩි අගයක් නොගත්ත නිසාදෝ හෙවනකට උනහම වායු සමනය නැතත් සැප පහසුවට ඉන්න පුළුවන්. නමුත් ඉර මුදුන් වෙච්ච වෙලාවට නම් තරමකට රස්නෙයි.

සෝමාලි කතා ~ III කොටස

මරණයේ නගරය ඔස්සේ සුපිරි කඳවුරට

සෝමාලියාවේ අගනුවර වෙන මොගඩිෂූහි (Mogadishu) නම සෑදී ඇත්තේ “මකාද්-ඊ-ෂාහ්” ( Maq’ad-i-Shah) හෙවත් ෂාහ්වරයාගේ නගරය යන පර්සියානු වචනාර්ථයෙන්. වර්තමානයේදී එය මරණයේ නගරය ලෙස අර්ථ දක්වන්නට හැකි නමුත් අතීතයේදී “ඉබ්න් බතුතා” (Ibn Battuta) (1331) සහ “ෂෙන්ග් හී” (Zheng He) (1413 to 1415) වැනි ලංකාව හරහා ගිය පුරාතන දේශාටකයන් පවා ගමන් කරන්නට සහ සංචාරක සටහන් තබන්නට යෙදුන අප්‍රිකානු මහද්වීපයේ වැදගත් නගරයක්. (ඒ ගැන වටිනා විස්තරයක් තියෙන ලිපිය වෙත මේ සබැඳියෙන් පිවිසෙන්න පුළුවන්)

දැන් නම අහන කොටත් බය හිතෙන ගතියක් තිබ්බත් එහෙව් නගරයකට තමයි කණ්ඩ ගොඩ බහින්න හදන්නෙ. සෝමාලියාවෙ තියන එකම අන්තර්ජාතික ගුවන්තොටුපොළ එහෙමත් නැතිනම් ඒඩ්න් අඩේ (Aden Adde International Airport) අන්තර්ජාතික ගුවන්තොටුපොළ පිහිටලා තියෙන්නෙ මුහුදු වෙරළ ආසන්නයේමයි, ඒ කෙතරම් ළඟින්ද කියනවා නම් ධාවන පථයේ සමහර තැන් වෙන් වෙන්නෙ වෙරළ ඉඳන් මීටර් 50-100 ක් වගේ අතිශය කුඩා පරතරයකින්. මොගඩිෂූ වෙරළ තීරය කෙතරම් අනාරක්ෂිත උවත් ඉතා අපූරු නිල් පාටකින් යුක්තයි. ඒ වගේම එය  කිලෝමීටර් 3,300 කටත් වඩා දුරකට විහිදෙනව. එය ලංකාව හා සැසඳුවොත් අපේ මුහුදු තීරය මෙන් දෙගුණයකටත් වැඩි ප්‍රමාණයක්.

සෝමාලි කතා ~ II කොටස

ගුවනේ සමයං සහ ජිබූටි

කණ්ඩව සෝමාලියා පටවන දවස උදා උනා … හාමිනේගෙ නම් මේ ගමනට වැඩි කැමැත්තක් තිබුනෙ නැහැ … හාමිනේල කොහොමත් එහෙමනෙ … එහෙමයි කියල නොයා ඉන්නයැ, රාජකාරිය කියන්නෙ දේවකාරිය. එනිසා පටන් ගත්ත ගමන යනවා ඇරෙන්න ආයිත් අමුතුවෙන් කියන්න තරම් වටිනා දෙයක් විශේෂ දෙයක් සිදු උනේ නැහැ.

ඒ වෙනකොට එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපොළවල් හතරක් තිබුන ඒ සාජා, ඩුබායි, අබුඩාබි සහ රාස් අල් කයිමා. මේ අතරින් අපේ කොටුව දුම්රියපොළ තරම්වත් නැති රාස් අල් කයිමා ගුවන් තොටුපොළ ඇරෙන්න අනික්වා ගුවන් ගමන් රාශියකට පහසුකම් සලසන කලාපයේ තිබුණු හොඳ මට්ටමේ ඒවා. මේ අතරින් කණ්ඩා ගුවන් යානයට නැග්ගෙ ලෝකෙ තියන කාර්ය බහුලම අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපලක් වෙන ඩුබායි වලින්.

සෝමාලි කතා ~ I කොටස

නුබියාව නැතත් සෝමාලියාවට

කතාව පටන් ගන්න කලියෙන් කියන්නෙ මේක පට්ටම කම්මැලි හෑල්ලක්, හේතුව මේ කොටස මගේ මතකයන් අමු අමුවේ වැමෑරීමක් සහ මේ හා සම්බන්ධ සිදුවීම් වලට පසුබිම සැකසීමක් විතරක් වීම. කණ්ඩගෙ ඇෆ්ගන් කතන්දර කියවපු අයට නම් ඒ ගැන අලුතින් විස්තරයක් ලොකුවට ඕන වෙන එකක් නැහැ … නමුත් අලුතින් කියවන අයගේ පහසුව තකා මේ ටික ලිව්වෙ එහෙම නැතිව කතාවෙ අගක් මුලක් නැති වෙයි කියල හිතුන නිසා.

සුපිරි කොම්පැණිය කියන්නෙ කණ්ඩට ජීවිතේ ගැන කියල දීපු, එතෙක් දැනගෙන හිටියයි කියල හිතපු හැම දේම උඩුයටිකුරු කරපු අමතක නොවෙන හොඳ සහ නරක මතකයන් රාශියක් තිලිණ කරපු තැනක්. කොටින්ම බණ්ඩ රට ආව වගේ හිටපු කණ්ඩව වලිගෙ කපල මොඩ් ගොයියෙක් කරපු ආයතනය. කණ්ඩගෙ ජීවිතේ හොඳම කාලය මෙතනට ගෙවුනත් ඒ ගැන පසු තැවිල්ලක් නැත්තෙ ඒ හැම දේම වගේ බෙදා ගන්න හාමිනෙත් හිටපු නිසා.

හිරු නොබසිනා දූපතේ සවාරිය ~ VII කොටස

මැන්චෙස්ටර් : 2017 මැයි 22 ~ 22:31 BST

ගී අමා රස විඳීමෙන් පසු නැවතත් යුස්ටන් දුම්රියපොළ වෙත අප ඇරලවීමට උස එකී සහ අගේ සැමියා උත්සාහ ගත්තත් රැජිණ ආත්තම්මාගේ ප්‍රවාහන සේවය ගැන විශ්වාසය තැබූ නිසා කිට්ටුව පාත වූ අන්ඩග්‍රවුන්ඩ් නැවතුම් පොළ හරහා නැවතත් යුස්ටන් වෙත් ගියෙමු.

කිහිප වතාවක් ගොස් ඇති හේතුවෙන් වූ විශ්වාසය මත යුස්ටන් වෙත ගියත්, හාමිනේ හදිසියේ ඇසූ පැණයක් නිසා කණ්ඩා හිට් විකට් විය. හාමිනේ විමසුවේ ලිච්ෆීල්ඩ්හි අප නැවතී සිටි හෝටලයට කිට්ටුවෙන්ම පිහිටි දුම්රියපොළ වූ “ලිච්ෆීල්ඩ් ට්‍රෙන්ට් වැලි” (Lichfield Trent Valley) වෙත අප ළඟා වන වේලාවට කුලී රථ සොයා ගැනීමට තිබෙනු ඇද්ද යන්නයි.

මා දුටු ඇෆ්ගනිස්ථානය ~ XI කොටස

කාබුල් නගරසිරි, පටාන් රොටි සහ කාමර මාරුව

දැක්කත් පිටගැස්ම හැදෙනා සුපුරුදු වෑන් රථයට ගොඩවුණු අප අතිශය සුඛෝපභෝගී පහසුකම් යටතේ සුපිරි කඳවුර වෙත එන්නට වූ ගමන අතරතුරදී සැලකිය යුතු කරදරයකට මුහුණ පාන්නට වූයේ නැත. එනිසා පරිසරය වඩාත් හොඳින් නිරීක්ෂණය කිරීමට නිදහස කණ්ඩා වෙත ලැබුණි.

ඇෆ්ගනිස්තානයේ අගනුවර කාබුල් නගරය බව කීම ගහ දන්නා අයට කොළ කඩා පෑමක් විය හැකි උවත් ඒ ගැන නොදන්නා උදවියගේ දැනගැනීම උදෙසා ඒ ගැන යම් විස්තරයක් සටහන් කිරීම වැදගත් යයි සිතමි. හින්දුකුෂ් කඳු වැටියේ පටු නිම්නයක පිහිටා ඇති කාබුල් මිලියන 4.6 ක් පමණ වන ඇෆ්ගනිස්තාන වැසියන් වෙසෙන ජනගහනය වැඩිම සහ විශාලම නගරයයි.